Σπουδαίες ταινίες είναι αυτές που θα συζητιούνται για πολλά χρόνια.
Είναι ο Joker μια από αυτές? Κανονικά πρέπει, ναι.Εχω όμως και τις επιφυλάξεις
μου..Γιατί δεν ξέρω κατά πόσο ο μέσος θεατής θα την αποβάλει σε λίγους μήνες ή
θα την επεξεργαστεί κατάλληλα και θα την συνδέσει με ότι συμβαίνει γύρω του, με
την καθημερινότητα του.Αυτός είναι ένας λόγος που μια ταινία δεν «ξεθωριάζει»
εύκολα. Σίγουρα πάντως θυμόμαστε τις ταινίες που σοκάρουν και ο Joker είναι μια από αυτές.
Δεν θέλω να κάνω κλασική κριτική θεάματος. Αφήνω έξω την
οσκαρική ερμηνεία του Joaquin
Phoenix, την σκηνοθεσία,
την φωτογραφία και το ίσως αμφιλεγόμενο σενάριο. Αυτά όλα είναι σε υψηλά στάνταρτς.
Η ταινία είναι ιδιαίτερη, σκοτεινή και συνάμα προκλητική γιατί φτάνει μέχρι τα
άκρα. Είναι όμως και μπερδεμένη ως προς το συνολική της τοποθέτηση απέναντι σε όποια
αντιμετώπιση της σκληρής πραγματικότητας και της βίαιης κοινωνίας που περιγράφει,
η όποια δεν είναι και τόσο μακριά από αυτό
που ζούμε καθημερινά. Γιατί τα «χαστούκια» από τις εργασιακές σχέσεις και την οικονομική κρίση, το μπούλινκ στην
ιδιαιτερότητα, την απογοήτευση στην ίδια την οικογένεια, τον ψεύτικο κόσμο του
θεάματος, όλα αυτά δεν έχουν αποδέκτες μόνο άτομα με ψυχικά προβλήματα όπως ο
Τζόκερ.
Αν δεν την είδατε ακόμα, μην διαβάζετε άλλο. Αν την είδατε,
τότε ίσως θα αντιληφθήκατε ότι απέναντι στην κοινωνική αδικία και την απόρριψη-περιθωριοποίηση όχι μόνο ευπαθών και ιδιαίτερων ατόμων σαν
τον Τζοκερ, αλλά και μεγάλης μερίδας απλών
ανθρώπων, η ταινία αντιπαραθέτει μια "εξέγερση" με καθαρά πολιτικό περιεχόμενο (απλουστευμένο βέβαια) και με στόχο
το "σύστημα" και τους "πλούσιους" ευνοούμενους του. Οργή, θυμός,
μαζικές εκδηλώσεις βίας, αναταραχές..Οι επαναστάσεις θέλουν και τους ηγέτες, ήρωες
όμως. Αυτούς που θα παρασύρουν με τις πράξεις και τα λόγια, αυτούς που θα γίνουν
στο τέλος "σύμβολα".
Εάν σύμφωνα με την ταινία ο Τζοκερ, σπέρνοντας τον θάνατο εκεί που θεωρεί ότι πρέπει αυτό να γίνει σαν απόλυτος τιμωρός, αναλαμβάνει τέτοιο ρόλο στο υποτιθέμενο στόρι, τότε `η ταινία παρεκτρέπεται και οδηγεί σε αδιεξοδο.Το χειροκρότημα και η ζητωκραυγές στο πρόσωπο του, γίνονται επικίνδυνες πλεύσεις προς το χάος. Εάν από την άλλη, όσα διαδραματίζονται στην ταινία από την μέση και μετά είναι καθαρά συμβολικά ή έχουν σκοπό να προειδοποιήσουν για το πόσο επικίνδυνο είναι το να φτάσεις από την αντίδραση και την διαμαρτυρία προς το "σύστημα" στο άλλο άκρο- στην χωρίς ουσία βαρβαρότητα και εγκληματικότητα- τότε δεκτόν. Δεν θα έπρεπε όμως η ταινία να το κάνει αυτό λίγο πιο σαφές? Όλα αυτά τα γραφώ γιατί απ’ ότι φάνηκε εξ αρχής, η ταινία δεν είναι απλά ένα ακόμα Μαρβελ στόρι και ας συνδέει την ιστορία του Τζοκερ με την γνωστή ταινία Μπατμαν.
Όπως και να χει, είχαμε να δούμε τέτοια ταινία από το Fight Club, ναι αυτήν την ταινία που πριν 20 χρονιά μας έκανε να πούμε βγαίνοντας από την αίθουσα «ουάου»! Μόνο που το Fight Club, παρ’ όλου που είναι φτιαγμένο από το ίδιο DNA με το Joker (περιθώριο, αντίδραση στο κατεστημένο, εκτόνωση, βία, καταστροφή, τιμωρία), στο τέλος σου άφηνε ένα χαμόγελο, «σου έκλεινε το μάτι»..Ίσως να έφταιγε το ότι –όπως κάθε καλοφτιαγμένη ταινία- μπορούσες έστω και για λίγες στιγμές να ταυτιστείς με τον πρωταγωνιστή,να βγάλεις τον θυμό σου προς τα έξω ανατρεπτικά και έξω από τους συμβατικούς ρόλους που μας έχει καθηλώσει η κοινωνία μας για να υπηρετούμε. Με τον Joker δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Βγαίνεις από την προβολή και είσαι αμήχανος: «τώρα τι ?». Αυτό που θα μου μείνει στο τέλος, είναι ο σόλο «χορός» και το ανατριχιαστικό γέλιο του Τζοκερ (εξαιρετικά γυρίσματα) που «σκάει» κατευθείαν στα μούτρα όλων όσων πρεσβεύουν ή βολεύονται σε ένα σάπιο και αρρωστημένο σύστημα αλλά ίσως και στα μούτρα ενός ανυποψίαστου καλο-βολεμένου αστού θεατή..
Εάν σύμφωνα με την ταινία ο Τζοκερ, σπέρνοντας τον θάνατο εκεί που θεωρεί ότι πρέπει αυτό να γίνει σαν απόλυτος τιμωρός, αναλαμβάνει τέτοιο ρόλο στο υποτιθέμενο στόρι, τότε `η ταινία παρεκτρέπεται και οδηγεί σε αδιεξοδο.Το χειροκρότημα και η ζητωκραυγές στο πρόσωπο του, γίνονται επικίνδυνες πλεύσεις προς το χάος. Εάν από την άλλη, όσα διαδραματίζονται στην ταινία από την μέση και μετά είναι καθαρά συμβολικά ή έχουν σκοπό να προειδοποιήσουν για το πόσο επικίνδυνο είναι το να φτάσεις από την αντίδραση και την διαμαρτυρία προς το "σύστημα" στο άλλο άκρο- στην χωρίς ουσία βαρβαρότητα και εγκληματικότητα- τότε δεκτόν. Δεν θα έπρεπε όμως η ταινία να το κάνει αυτό λίγο πιο σαφές? Όλα αυτά τα γραφώ γιατί απ’ ότι φάνηκε εξ αρχής, η ταινία δεν είναι απλά ένα ακόμα Μαρβελ στόρι και ας συνδέει την ιστορία του Τζοκερ με την γνωστή ταινία Μπατμαν.
Όπως και να χει, είχαμε να δούμε τέτοια ταινία από το Fight Club, ναι αυτήν την ταινία που πριν 20 χρονιά μας έκανε να πούμε βγαίνοντας από την αίθουσα «ουάου»! Μόνο που το Fight Club, παρ’ όλου που είναι φτιαγμένο από το ίδιο DNA με το Joker (περιθώριο, αντίδραση στο κατεστημένο, εκτόνωση, βία, καταστροφή, τιμωρία), στο τέλος σου άφηνε ένα χαμόγελο, «σου έκλεινε το μάτι»..Ίσως να έφταιγε το ότι –όπως κάθε καλοφτιαγμένη ταινία- μπορούσες έστω και για λίγες στιγμές να ταυτιστείς με τον πρωταγωνιστή,να βγάλεις τον θυμό σου προς τα έξω ανατρεπτικά και έξω από τους συμβατικούς ρόλους που μας έχει καθηλώσει η κοινωνία μας για να υπηρετούμε. Με τον Joker δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Βγαίνεις από την προβολή και είσαι αμήχανος: «τώρα τι ?». Αυτό που θα μου μείνει στο τέλος, είναι ο σόλο «χορός» και το ανατριχιαστικό γέλιο του Τζοκερ (εξαιρετικά γυρίσματα) που «σκάει» κατευθείαν στα μούτρα όλων όσων πρεσβεύουν ή βολεύονται σε ένα σάπιο και αρρωστημένο σύστημα αλλά ίσως και στα μούτρα ενός ανυποψίαστου καλο-βολεμένου αστού θεατή..
Με άριστα το 5:
Joker 4, Fight Club 4,5!
Κώστας Πετρίδης
Joker 4, Fight Club 4,5!
Κώστας Πετρίδης
